درآمدی بر تجزیه و تحلیل محتوا ( فن تعبیر و تفسیر نظارتی )

در جهان امروز و فردا، که ارتباطات اجتماعی در ابعاد کمّی و کیفی ، مرکز ثقل زندگی و فعالیتهای انسان را تشکیل می دهد ، هر کس به گونه ای نیازمند درک و فهم پیامهایی است که می فرستد و یا دریافت می کند . یک محقق روانشناسی و علوم تربیتی می کوشد تا از طریق مصاحبه ، مشاوره ، انواع آزمونها ، سخن گفتن ، سکوت کردن و حرکات حسی ، حرکتی و عاطفی ، اختلالات گفتاری و رفتاری و یا هر عنصر دیگری را ، که راهگشای فهم و درک فرد باشد ، کشف کرده و به دست آورد تا با تکیه بر آنها بتواند راه حلهای مناسبی ارائه دهد و یا علت موفقیت یا عدم موفقیت را در یک فرایند شناخته و آن را بشناساند . یک جامعه شناس نیز تلاش می کند تا تأثیر فرهنگی پیامهای وسایل ارتباط جمعی را در جامعه به دست آورد . یک مورخ نیز با برررسی ناممه های ارسالی سربازان به خانواده های خود در جستجوی آن است که علت یک واقعه جنگی یا کیفیت برخورد سربازان با مسایل را بررسی کند . از سوی دیگر ممکن است یک ادیب هم ، اشعار شاعری را از جهت ساختار مفهومی و تخیّلی و عقیدتی بررسی و مطالعه نماید. سرانجام ، یک سیاستمدار نیز بخواهد نظام تبلیغاتی رقیب را بشناسد تا در تصمیم گیریهای آینده از آن استفاده کند . برای هر کدام از موارد ذکر شده و یا هر موردی از موارد علوم انسانی در زمان حاضر ابزار و فنی وجود دارد که آن را « تجزیه و تحلیل محتوا » در ارتباطات اجتماعی می نامند.